Artikelen

Luisteraars maken de balans op: Akoestische cue-weging tijdens klankherkenning

Auteurs

  • Marcel Raymond Giezen
  • Paola Escudero MARCS Institute University of Western Sydney

Samenvatting

Luisteraars gebruiken akoestische cues, bijvoorbeeld formantfrequenties, formantovergangen, klankduur en klankintensiteit, in het spraaksignaal om klanken van elkaar te onderscheiden. Om spraakklanken correct waar te nemen en te herkennen, moeten luisteraars leren verschillende akoestische cues te combineren en tegen elkaar af te zetten; dit wordt ‘cue-weging’ genoemd. Talen verschillen van elkaar in welke akoestische cues relevant zijn voor de waarneming van klankcontrasten en in hoe zwaar iedere cue weegt. Kinderen zetten al op zeer jonge leeftijd de eerste stappen in de ontwikkeling van akoestische cue-weging, maar het duurt relatief lang voordat de ontwikkeling helemaal voltooid is. Het leren van cue-weging wordt beïnvloed door allerlei factoren zoals het leren van een tweede taal, gehoorverlies, en spraak-taalproblematiek. Om akoestische cue-weging te onderzoeken, worden meestal één of meerdere akoestische cues van een bepaald klankcontrast in verschillende stappen gemanipuleerd zodat er een stimulus-continuum ontstaat van klankvarianten tussen de twee eindpunten van het contrast. Proefpersonen moeten deze stimuli vervolgens discrimineren of categoriseren. Uit de analyse van cue-weging data kunnen verschillende soorten informatie afgeleid worden, waaronder identificatiescores voor de eindpunten, een waarde voor het gebruik van individuele akoestische cues, en een waarde voor de verhouding tussen twee cues. Naast een belangrijke rol in theoretisch en toegepast onderzoek naar klankwaarneming in tweede taalverwerving, kan de studie van akoestische cue-weging een waardevolle bijdrage leveren aan klinisch interventie-onderzoek door akoestische cues te identificeren die problemen (blijven) vormen voor de fonologische ontwikkeling van bijvoorbeeld dove en slechthorende kinderen. Daarnaast kan akoestische cue-weging zelf het doel zijn van interventie-studies gericht op het aanleren en/of versterken van het het gebruik van bepaalde akoestische cues om de klankwaarneming te ondersteunen.

Gepubliceerd

2015-04-15