Metaforisch woordbegrip bij neurologische patiënten: linkszijdig en rechtszijdig corticaal hersenletsel en subcorticaal hersenletsel
Samenvatting
Metaforisch woordbegrip werd onderzocht aan de hand van tripletten met een polysemisch doelwoord (voet'), een synoniem van de secundaire, soms metaforische betekenis ('onderkant') en een al dan niet aan de hoofdbetekenis van het doelwoord verwante distractor (teen'). De door Brownell et al. (1990) op een vergelijkbare taak gevonden slechte prestatie van patiënten met rechtszijdig corticaal letsel (in vergelijking met een groep afasiepatiënten) werd in dit onderzoek niet gerepliceerd. Aangetoond werd dat enerzijds activering van het semantisch veld van de secundaire betekenis van een woord (een activerings'functie) van belang is voor het goed uitvoeren van de taak. Anderzijds bleek het op de achtergrond vasthouden van deze activering, zelfs als de hoofdbetekenis wordt versterkt door een semantisch verwante distractor, een voorwaarde te zijn voor een goede prestatie op de taak (een aandachts'functie). Beide functies bleken bij afasiepatiënten het meest verstoord te zijn. Ook de drie groepen patiënten die door de Akense Afasietest de classificering geen/restafasie' kregen (linkszijdig corticaal/rechtszijdig corticaal/subcorticaal hersenletsel), hadden moeite met beide aspecten van de taak. Ze presteerden allen slechter dan de gezonde controlegroep, echter beter dan de groep afasiepatiënten. Er werden onderling vrijwel geen significante verschillen in prestatie tussen deze drie hersenbeschadigde groepen zonder afasie gevonden. In de huidige studie is derhalve geen steun gevonden voor de veronderstelde specifieke rol van de rechter hemisfeer bij de verwerking van metaforische woordbetekenissen of bij het in stand houden van de activering van de tweede betekenis van woorden. Ieder hersenletsel, waarbij geen sprake is van afasie, blijkt, ongeacht de plaats van de lesie, het appreciëren van de secundaire (vooral de metaforische) betekenis van woorden te verstoren, met name wanneer de context de hoofdbetekenis versterkt.
