Diftongen van dove en horende sprekers: produktie en perceptieve beoordeling

Samenvatting

In dit onderzoek zijn de uitspraak en de perceptieve beoordeling bestudeerd van de diftongen sau], [eij en LAy] van dove sprekers, logopedisten en ongetrainde sprekers. Wat betreft de uitspraak zijn de duur en de formantpatronen van de diftongen van deze groepen sprekers vergeleken. De resultaten laten zien dat de duur van de diftongen van dove sprekers langer is dan die van logopedisten en ongetrainde sprekers. Er zijn echter ook duurverschillen tussen de diftongen van de horende sprekers: de diftongen van de logopedisten zijn | langer dan die van de ongetrainde sprekers. Het effect van de sprekers komtterug in de verschillende formantpatronen. De tweede formant van de diftongen van de horende sprekers bevat een snelle stijging die ontbreekt in de tweede formant van de diftongen van de dove sprekers. Het ontbreken van de verglijding in de tweede formant duidt er op dat dove sprekers bij de uitspraak van diftongen vooral moeite hebben met de voor-achterwaartse tongbeweging die deze verglijding bepaalt. Dit gegeven suggereert dat aandacht voor deze tongbeweging in logopedische therapie de uitspraak van diftongen door dove sprekers zou kunnen verbeteren. In een serieluisterexperimenten werd de invloed van een variërende duur en/of formantfrequenties op de perceptie van de diftongen bestudeerd. Met behulp van spraaksynthese werden standaard diftongen gegenereerd waarin de duurwaarden en/of de formantfrequenties aangepast werden aan de data uit het produktie-experiment. Getrainde en ongetrainde luisteraars gaven een oordeel over de acceptabiliteit van deze synthetische diftongen. De diftongen met sprekerspecifieke waarden van de dove sprekers werden als minst acceptabel beschouwd. Dit wordt met name veroorzaakt door een afwijkende spectrale compositie. Daarnaast hadden de luisteraars meer voorkeur voor de diftongen van de ongetrainde sprekers dan voor die van de logopedisten.