Semantische stoornissen bij afasiepatiënten

Samenvatting

Verbale semantische stoornissen komen frequent voor bij afatische patiënten. De relatie tussen het woord en datgene waar het woord naar verwijst, is gestoord. Er zijn inadequate inhoudswoorden in de spontane taal en bij het benoemen, en er zijn problemen met het begrijpen van geschreven en gesproken woorden. Dit is een overzichtsartikel over het tot nu toe verrichte onderzoek op dit terrein. In de jaren '70 was de aandacht gericht op het onderscheiden van semantische en syntactische stoornissen. Ernstige verbale semantische stoornissen werden gekoppeld aan een afasie van Wernicke en een achter de fissura Sylvii gelegen lesie. Meer recent onderzoek toonde aan, dat deze relatie minder eenduidig was dan werd aangenomen. Psycholinguïstisch onderzoek gaf aan dat een semantische stoornis vooral tot uiting komt in het afgrenzen van semantische velden. Binnen eenzelfde semantisch veld kunnen er echter dissociaties bestaan tussen het benoemen van afbeeldingen en het begrijpen van woorden. De bijdrage van de cognitieve neuropsychologie bestaat uit het onderscheiden van verbale en nonverbale semantische representaties met verschillende in- en outputkanalen: afbeeldingen, geschreven en gesproken woorden / handelen, schrijven en spreken. Een in dit artikel verwerkte opvatting is, dat de nonverbale en de verbale semantiek onafhankelijk van elkaar gestoord kunnen zijn. Het aantonen van semantische stoornissen bij afatische patiënten is relevant in relatie tot therapie. Een op de semantiek gerichte therapie blijkt effectief te zijn.