Preventie en remediatie van leesproblemen: effecten van training op woordniveau en lager

Abstract

Dit artikel beschouwt de effecten van trainingsmethoden voor de behandeling van leesproblemen. Interventies op het terrein van fonologische vaardigheden, fonologisch decoderen en verwerving van woordspecifieke orthografische kennis worden besproken. Onderzoek suggereert dat leesproblemen voorkómen en bestreden kunnen worden met fonologische training die het inzicht in de woordstructuur bevordert en de vaardigheid in het manipuleren van spraakklanken verbetert. Overtuigend bewijs kon echter niet worden geleverd. Het vermoeden dat oefening van de GFC-regels tot vermindering leidt van leesproblemen wordt door onderzoek niet bevestigd. In het gerapporteerde Nederlandstalig onderzoek werd gepoogd de toepassing van GFC-regels op indirecte wijze te oefenen door het hardop lezen van korte pseudowoorden. De resultaten suggereren echter dat de toename in leessnelheid plaatsvond op een hoger linguïstisch niveau. In tegenstelling tot Engelstalig onderzoek is voor het Nederlandse taalgebied geen evidentie gevonden dat woordidentificatie verbetert door instructie en oefening in het gebruik van de aanzet en rijm. Mogelijk reflecteren de uiteenlopende resultaten een taalspecifiek verschijnsel. Herhaald decoderen van een woord lijkt de herkenning van dat woord blijvend te verbeteren. Gepleit wordt om trainingswoorden temidden van steeds wisselende andere woorden en in verschillende taken te oefenen. Geconcludeerd wordt dat leesproblemen op verschillende niveaus met succes kunnen worden aangepakt. Onbekend is echter welk type behandeling in welke situatie het meest geschikt is.